ارزش غذایی و دارویی قارچ شیتاکه
جای دادن انواع گیاهان خوراکی در رژیم غذایی بسیار مفید بوده و کمک زیادی به سلامتی بدن به ویژه سلامتی سیستم گوارش میکند ولی اینکه یک یا چند گیاه به جز خوراک در رسته گیاهان دارویی قرار بگیرد بی شک باید خواص و مواد مغذیی بیش از گیاهان دیگر داشته و علاوه بر ارزش تغذیه‌ای باید ارزش و خواص دارویی و درمانی نیز داشته باشد. انواع قارچ‌ها نیز با آنکه از لحاظ زیست شناسی در دسته‌ای مجزا تقسیم می‌شوند ولی در صورت خوراکی و دارویی بودن در صحبت عامیانه آنها را جز خانواده گیاهان خوراکی و یا گیاهان دارویی می‌دانند. قارچ شیتاکه یکی از همین قارچ‌های خوراکی و دارویی است که در ادامه بیشتر با آن آشنا خواهید شد.
شیتاکه یک قارچ دکمه‌ای گوشتی، با ساقه‌ای با بافت خشک تر که بر روی چوب درختان جنگلی رشد میکند، رنگ‌های متنوعی دارد که رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز آن بیشتر یافت و پرورش داده میشود. شیتاکه از هزاران سال پیش در طبیعت رشد می‌کرده و مورد استفاده قرار می‌گرفته است ولی فراوانی آن زیاد نبوده و بیشتر در کشورهایی مانند ژاپن، چین، کره و بخشهایی از جنگل‌های آلمان دیده می‌شده که با گذشت زمان و پی بردن به خواص آن و همچنین درخواست بالای مردم برای استفاده از این قارچ، در گلخانه‌ها و مزارع مخصوص به پرورش گسترده آن مشغول شده و به طوری که اکنون در سراسر جهان به مقدار زیادی برای همگان قابل دسترس و استفاده است. یکی از ویژگی‌های برجسته قارچ شیتاکه که آن را از دیگر هم خانواده‌های خود مطرح‌تر میکند طعم گوشت مانند شیتاکه است.
ارزش غذایی قارچ شیتاکه
در هر صد گرم قارچ شیتاکه مواد زیر موجود است:
- کالری ۳۴
- چربی ۰/۵ گرم
- سدیم ۹ میلی گرم
- پتاسیم ۳۰۴ میلی گرم
- کربوهیدرات ۷ گرم
- فیبر ۲/۵ گرم
- قند ۲/۴ گرم
- پروتئین ۲/۲ گرم
- و علاوه بر این مواد حاوی مقادیر قابل توجهی از آنتی اکسیدان‌ها، پلی ساکاریدها، ویتامین‌ها، مس، منیزیم و ترکیبات کمیاب و موثر دیگری مانند ترکیب AHCC می‌باشد.
استفاده‌های غذایی از قارچ شیتاکه
از قارچ شیتاکه در پخت و پز انواع غذاها استفاده میشود و در واقع جز پرطرفدارترین خوراک‌هاست مخصوصا برای افرادی که رژیم غذایی گیاهی را برای خود انتخاب کرده‌اند و با مصرف شیتاکه می‌توانند طعم گوشت را برای خود تداعی کنند. قارچ شیتاکه را به روش‌های مختلفی استفاده میکنند؛ به صورت کبابی و یا به صورت پخته شده در انواع سوپ، به روش سرخ شده در انواع خوراک‌های گیاهی و گوشتی، در انواع سس ها و تهیه انواع پاستا، پیتزا و لازانیا، استفاده در کنار برنج و یا تهیه انواع املت ها از شیتاکه استفاده شده و هر کس بنا به ذائقه خود با ادویه‌جات محبوب خود آن را طعم میدهد. قابل ذکر است که قارچ شبنامه به صورت خام در انواع سالادها قابل استفاده است.
ارزش دارویی قارچ شیتاکه
ارزش دارویی شیتاکه ناشی از خواص و مواد مغذی کامل آن است که باعث شده از آن در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده شود. مجموعه آنتی اکسیدان، ویتامین سی و مواد دیگر موجب بالا رفتن سطح ایمنی بدن و جلوگیری از بروز انواع بیماری‌ها میشود. کربوهیدرات‌ها و پلی ساکاریدها و ترکیب AHCC بر روی سیستم دفاعی و درمان سرطان‌ها و التهابات تاثیر گذار است. مس موجود در آن برروی پیشگیری از بیماریهای قلبی اثربخشی مثبت دارد. به طور کلی قارچ زیر در موارد زیر اثر درمانی موثری بر بدن افراد سالم و یا مبتلا به بیماری را دارد:
- سلامت قلب
- سلامت پوست
- برطرف کردن انسداد عروق
- سم زدایی بدن
- سم زدایی کبد
- درمان بیماریهای زنان
- بهبود گردش خون
- برطرف کردن خستگی‌های مفرط
- تامین انرژی بدن
- پیشگیری و درمان افسردگی و بیماریهای اعصاب
- پیشگیری و درمان سرطان‌های خاص زنان، خاص مردان و انواع دیگر سرطان
- کمک به کاهش وزن و رفع چاقی
- سلامت پوست
- دیابت
- سلامت سیستم گوارش
- دارا بودن خواص ضد میکروبی، ضد التهابی، ضد ویروسی و ضد آلرژی
- قارچ شیتاکه و درمان زگیل تناسلی(HPV)، اگزما و پسوریازیس
- درمان بیخوابی
- کنترل فشار خون
- کنترل چربی خون
استفاده‌های دارویی از قارچ شیتاکه
خوبی قارچ شیتاکه همین جاست که با مصرف خوراکی و قرار دادن آن در برنامه غذایی روزانه خواص و اثرات دارویی آن به بدن میرسد ولی احتیاط‌هایی نیز دارد مثلاً افرادی که دارای چربی خون بالا هستند نباید از روش‌های سرخ شده و روغن دار استفاده کنند و روش کبابی یا آب پز برای آنها مناسب تر است. البته با آنکه از راه غذا خواص قارچ شیتاکه به بدن میرسد اما بهترین روش برای مصرف درمانی آن تهیه دم کرده یا همان دمنوش از آن است که بسیار راحت است؛ به این صورت که مقداری از تکه‌های قارچ را در آب در حال جوش ریخته و اجازه میدهید یک ساعت آرام با هم بجوشد تا خواص و عصاره قارچ شیتاکه به خوبی آزاد شود سپس آن را میکس کرده با مواد دلخواهی مانند آبلیمو، عسل یا کمی دارچین مخلوط کرده و میل می‌کنید. دوز مصرف دارویی قارچ شیتاکه باید با نظر پزشک شما باشد ولی به طور کلی اگر بیماری خاصی ندارید و برای بهره‌مندی از خواص آن و تقویت سیستم ایمنی خواستار مصرف آن هستید بهتر است در مصرف آن زیاده روی نکنید و یا روش و میزان مصرف را از یک مشاور تغذیه سوال کنید.
محصولات قارچ شیتاکه
قارچ شیتاکه به دو صورت تازه و خشک شده موجود است و از لحاظ خواص تفاوت چندانی ندارند ولی در نوع خشک شده به دلیل از دست دادن آب، طعم قویتری دارد. ترجیح استفاده با نوع خشک شده است چرا که نگهداری و ماندگاری آن بیشتر است و تحت شرایط مناسب نگهداری تا شش ماه خواص و تازگی خود را حفظ میکند. روش نگهداری مناسب، قرار دادن شیتاکه خشک شده درون ظرف‌های وکیوم یا بدون عبور هوا و در مکانی خنک مانند یخچال یا فریزر است. بسته‌های قارچ شیتاکه خشک شده با اندازه‌های متفاوت موجود و آماده تهیه است و نکته قابل توجه آن است که از سلامت و تازگی آن اطمینان حاصل کنید. قارچ شیتاکه ترکیب ویژه‌ای دارد که تقریبا منحصر به فرد است به همین دلیل از آن محصول دیگری با عنوان کپسول‌های AHCC نیز تولید میشود.