قارچ شیتاکه و تقویت سیستم ایمنی بدن
پیش از آنکه به بررسی تاثیر قارچ شیتاکه و تقویت سیستم ایمنی بدن بپردازیم، مختصری با این قارچ باارزش آشنا می شویم. اصطلاح قارچ شیتاکه (shiitake) برگرفته از دو کلمه ی ژاپنی شی (shii) به معنای چوب درختی که این نوع قارچ بر روی آن رشد می کند و تاکه(take) به معنای قارچ، نوعی قارچ بومی ژاپن و یکی از انواع متعدد قارچ های دکمه ای است.
آشنایی با قارچ شیتاکه
پرورش قارچ شیتاکه که خاصیت دارویی دارد، به حدود صد و ده سال پیش از میلاد عیسی مسیح بر می گردد. در آن زمان چینی ها این نوع قارچ را در میان شکاف چوب های موجود در جنگل هایشان نگه داری کرده و پرورش می دادند.
به مرور زمان راز پرورش قارچ شیتاکه توسط کشاورزان چینی فاش شده و ژاپنی ها آن را آموختند. پس از آن مردم ژاپن نسبت به کشت این قارچ ها در مقیاس های بسیار گسترده اقدام کردند. بنابراین اگرچه قارچ شیتاکه بومی ژاپن است، اما برای نخستین بار در چین یافت شد!
قارچ شیتاکه که علاقه بسیاری به روییدن بر روی چوب درخت بلوط دارد، نوعی قارچ گندرو است که قادر به تجزیه چوب و استفاده از آن می باشد. در آن زمان چینی ها و زاپنی ها این دسته از قارچ ها را از روی چوب درختانی که قطع شده بودند،جمع آوری می نمودند که این کار غالبا در فصل بهار و پاییز انجام می شد. پرورش این قارچ به مرور زمان در قسمت های جنوب شرقی آسیا نیز دیده شد.
ویژگی های قارچ شیتاکه
همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، شیتاکه نوعی قارچ دکمه ای اما متفاوت با قارچ های دکمه ای سفید رنگی است که به تازگی توانسته است رتبه نخست کشت قارچ در سراسر دنیا را از آن خود کند. کلاهک قارچ شیتاکه زرد کم رنگ و دربرخی موارد نیز قهوه ای تیره است. بر روی کلاهک و غالبا در حاشیه کلاهک این دسته از قارچ ها باقی مانده هایی از پرده غشایی موجود است که سفید رنگ می باشند.
لبه کلاهک قارچ شیتاکه که در ابتدا محدبی بوده و پس از رشد قارچ صاف می گردد، در مراحل ابتدایی زندگی قارچ به طرف داخل پیچ می خورد. شیتاکه تیغه هایی سفید رنگ با شیوه قرارگیری نا منظم دارد که در صورت صدمه به قهوه ای تغییر رنگ می دهند. رنگ تیغه های این نوع قارچ بیانگر سلامت فیزیکی آن می باشد.
شیتاکه قارچی با بافت گوشتی و انعطاف پذیر بوده و این قابلیت را دارد که به سهولت خشک شده و به آسانی تازه گردد! لازم به ذکر است که قارچ شیتاکه پایه ای کوتاه و در عین حال فیبری با پرده غشایی سفید رنگ دارد.
تاثیر قارچ شیتاکه در تقویت سیستم ایمنی بدن
قارچ شیتاکه یکی از محبوب ترین قارچ ها در عرصه جهانی و به خصوص نواحی شرق آسیا نظیر چین، ژاپن و کره و دارای طعمی دودی می باشد. بیست و پنج درصد کل قارچ کشت شده در سر تا سر دنیا به قارچ شیتاکه اختصاص دارد.
شیتاکه دارای خواص متعدد و متنوعی است که از جمله آثار مثبت قارچ شیتاکه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- لاغری
- درمان کم خونی
- یبوست
- زگیل تناسلی
- کاهش کلسترول و فشار خون بالا
- سلامت قلب
- پوست و مو
- پیشگیری از سرطان
- …
تحقیقات انجام شده در رابطه با قارچ شیتاکه و تقویت سیستم ایمنی بدن
خواص قارچ شیتاکه در زمینه های مختلف به اثبات رسیده است. تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که قارچ شیتاکه به عنوان یکی از قارچ های بومی کشت شده در مناطق شرق آسیا به منظور استفاده خوراکی و دارویی، تقویت سیستم ایمنی بدن را به دنبال دارد.
بر اساس نتایج مطالعات انجام شده در دانشگاه فلوریدا، اگر فردی 4 هفته به صورت مداوم شیتاکه پخته بخورد، سیستم ایمنی بدن وی بسیار قوی شده و در مقابل بیماری های گوناگون در مقایسه با دیگر افراد مصونیت چشمگیر تری دارد.
تیم تحقیق پروفسور سو پرسیوال در سال 2011 مطالعه ای را انجام دادند که جامعه آماری آن 52 نفر انسان بالغ و در عین حال سالم و دارای بازه سنی 21 تا 41 سال بودند. برگزارکنندگان این تحقیق به هریک از شرکت کنندگان به مقدار مصرف 4 هفته قارچ شیتاکه خشک دادند. این افراد قارچ های مذکور را به منازل خود بردند و پس از پختن هر روز یک عدد از آن ها را که دارای وزن تقریبی 31 گرم بود، مورد استفاده قرار می دادند.
پس از گذشت مدت زمان 4 هفته و مقایسه تست خون های قبل از تحقیق و پس از آن، نتایج از عملکرد بسیار بهتر سلول های گاما دلتا T و کاهش پروتئین های التهابی حکایت داشت. بنابراین می توان گفت که مصرف مرتب قارچ شیتاکه زمینه بهبود سیستم ایمنی بدن به طور شگفت آوری را در پی خواهد داشت.
نقش قارچ شیتاکه در تقویت سیستم ایمنی بدن
شیتاکه یکی از انواع قارچ های دارویی است که تاثیر بسیار زیادی بر گونه ای از سلول های ایمنی بدن تحت عنوان ماکروفاژ دارد. ماکروفاژها قادر هستند که سلول هایی را که استعداد تبدیل شدن به سلول های سرطانی دارند، پاک سازی نمایند.
سیتوکین ها
قارچ شیتاکه همچنین زمینه افزایش سیتوکین هایی نظیر اینترلوکین 1 بتا، فاکتور نکروز کننده تومور آلفا و نیز اینترلوکین 10 را فراهم می سازد. عوامل ذکر شده باعث آپوپتوز یا به عبارت دیگر مرگ برنامه ریزی شده سلول های سرطانی می شوند. بدین ترتیب این دسته از سلول ها پیش از این که به رشد بی رویه ی در بدن فرد دست پیدا کنند و درست در زمانی که برای مرگ آن ها مناسب است، می میرند. بنابراین استفاده از قارچ شیتاکه با جلوگیری از تبدیل سلول های سالم موجود در بدن به سلول های سرطانی و مزاحم، تقویت سیستم ایمنی بدن را در پی خواهد داشت.
ویتامین ها
قارچ شیتاکه اثرات درمانی مختلفی دارد. این قارچ به علت دارا بودن مواد معدنی گوناگونی نظیر انواع ویتامین های گروه ب نظیر ویتامین ب 2، ویتامین ب 3، ویتامین ب 5، ویتامین ب 6، ویتامین ب 9، ویتامین ب 12، سلنیوم، مس، روی، منیزیم، ویتامین دی، فیبر و دیگر مواد معدنی مورد نیاز بدن موجب تقویت سیستم ایمنی بدن فرد استفاده کننده شده و افزایش طول عمر وی را تضمین خواهد نمود.
پلی ساکاریدها
قارچ شیتاکه همانند دیگر قارچ های گوناگون موجود در سراسر دنیا پلی ساکاریدهای بتاگلوکان دارد. پلی ساکاریدهای بتاگلوکان موجود در ساختار قارچ شیتاکه گونه ای فیبر محلول بوده که زمینه تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش ابتلا به سرطان کولون را فراهم می نمایند. این فیبر محلول همچنین موجب کاهش سطح کلسترول و چربی خون می گردد. ماده ای که وظیفه کاهش کلسترول و چربی خون را بر عهده دارد، اریتادنین یا لنتیناسین نام دارد که مقدار زیادی از آن در قارچ شیتاکه یافت می شود. همین امر باعث افزایش ارزش غذایی شیتاکه به عنوان یکی از تقویت کننده های بزرگ سیستم ایمنی بدن می شود.
همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، قارچ شیتاکه با دارا بودن سطح بالایی از موادی به نام بتاگلوکان، کاهش کلسترول خون در فرد استفاده کننده را به دنبال خواهد داشت. این امر موجب جلوگیری از تجمیع کلسترول در بدن فرد شده و زمینه کاهش احتمال تشکیل پلاک های آترواسکلروزی را فراهم می کند. کاهش این احتمال سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و وقوع گرفتگی عروق و سکته را به حداقل می رساند.
قارچ شیتاکه و تقویت سیستم ایمنی با فراهم نمودن انواع مواد معدنی مورد نیاز بدن
قارچ شیتاکه منبعی بسیار قوی برای تامین مس مورد نیاز بدن می باشد، به گونه ای که اگر فردی روزانه از این قارچ استفاده کند، تقریبا 72 درصد نیاز روزانه بدن وی به ماده معدنی مس فراهم خواهد شد. این قارچ همچنین سرشار از پانتوتنیک اسید و سلنیوم می باشد. استفاده از قارچ شیتاکه موجب فراهم شدن 52 درصد از نیاز روزانه فرد به پانتوتنیک اسید و 33 درصد از نیاز روزانه فرد به سلنیوم خواهد شد.
قارچ شیتاکه همچنین منبعی بسیار غنی برای فراهم سازی روی، ریبوفلاوین، نیاسین، پیریدوکسین، فولات، کولین، منیزیم و ویتامین دی می باشد. وجود این مواد معدنی در قارچ شیتاکه و کسب آن ها توسط بدن فرد استفاده کننده زمینه تقویت سیستم ایمنی بدن فرد را به دنبال خواهد داشت.
لازم به ذکر است که در حدود 100 ترکیب مختلف از قارچ شیتاکه کشف شده است که به خوبی می توان اثرات ضد سرطانی را در آن ها متوجه شد. استفاده از این قارچ ها با افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن موجب مرگ برنامه ریزی شده سلول های سرطانی ای که قصد رشد و تجمیع در بدن را دارند، شده و بدین ترتیب از وقوع سرطان هایی نظیر سرطان کولون، سرطان پروستات و سرطان سینه جلوگیری خواهد کرد. همان گونه که پیش تر نیز گفتیم، قارچ شیتاکه زمینه تقویت سیستم ایمنی بدن را از طریق جلوگیری از تبدیل سلول های معمولی به سلول های پر خطر سرطانی فراهم می سازد.
قواعد نگهداری از شیتاکه و مصرف آن با هدف تقویت سیستم ایمنی بدن
محققان به افرااد توصیه می کنند که قارچ شیتاکه را تهیه کرده و به طور مرتب آن را مصرف کنند تا بدین ترتیب سیستم ایمنی بدن خود را در مقابل ابتلا به بیماری های گوناگون تقویت نمایند. لازم است این قارچ خشک شده در ظرف در داری بسته بندی و در یخچال و یا فریزر نگهداری شود. اگر قارچ را به شیوه درست نگهداری کنید، می توانید به مدت 6 تا 12 ماه آن را مورد استفاده قرار دهید.
در زمان خرید قارچ شیتاکه درشت بودن قارچ، صاف بودن سطح آن و نیز عدم وجود لکه بر روی آن را مد نظر قرار دهید. قارچ های لزج و مرطوب نیز برای نگهداری مناسب نیستند. استفاده از بسته بندی های کاغذی برای نگهداری شیتاکه به حفظ و تازه ماندن آن برای مدت یک هفته کمک خواهد کرد. سعی کنید قارچ خریداری شده را با استفاده از حوله ای پارچه ای تمیز کنید. استفاده از آب در تمیز نمودن این نوع قارچ موجب تاثیر منفی بر روی بافت ها و طعم آن خواهد شد. این قارچ ها را در یخچال نگهداری کرده و به طور مرتب مورد استفاده قرار دهید تا شاهد پیشرفتی چشمگیر در تقویت سیستم ایمنی بدن خود در مقابل ابتلا به بیماری باشید!